Με τα τοπικά τους έθιμα και τις παραδόσεις, δίνοντας ένα ξεχωριστό νόημα και «χρώμα» στη μεγάλη γιορτή της Χριστιανοσύνης, θα γιορτάσουν και τα φετινά Χριστούγεννα οι Καλαμπακιώτες, οι Χασιώτες και όλοι οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής της Καλαμπάκας, μαζί με τους επισκέπτες των ημερών.
Πρόκειται για ήθη και έθιμα, με «ρίζες» στα βάθη της ιστορίας και της μακραίωνης πορείας του Ελληνισμού, «μπολιασμένα» με την τοπική λαϊκή παράδοση, το αστείρευτο αυτό πηγάδι που τροφοδοτεί τον ελληνικό πολιτισμό, διαχρονικά.....
Στο βιβλίο του «Λαογραφικά της Καλαμπάκας», ο αείμνηστος Στέφανος Θανασούλας γράφει για τα κάλαντα τον παλιό καιρό:
«…Εκτός όμως από τα τραγούδια γύρω από τη γέννηση του Χριστού, στα κάλαντα συνήθιζαν παλιότερα να λένε, σε μουσικό τόνο, και κάτι ιδιαίτερο για το κάθε σπίτι. Εξέφραζαν επαίνους για το νοικοκύρη- ‘τον αφέντη, τον ευγενικό και ξεχωριστό στον τόπο…’ – ή για τη νοικοκυρά- ‘πόχει πάρει την ασπράδα του χιονιού και του χελιδονιού το μεταφρύδι’- ή για το γιο -οπόχει πλάτες γι’ άρματα κι αρμούς για το λιθάρι…- ή για την κόρη- νάχει καλή παντρειά…’. Ακόμη, ανάλογα με την εργασία του σπιτονοικοκύρη τραγουδούσαν: ‘…εδώ ‘χουν χίλια πρόβατα.. που σα μερμήγκι περπατούν, σαν το μελίσσι βάζουν… σαν τον αφρό της θάλασσας αφρίζουν τα καρδάρια…’».
Κι ακολουθούσαν ευχές: «Σ’ αυτό το σπίτι που ‘ρθαμε πέτρα να μη ραΐσει και ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνια πολλά να ζήσει…».
Αν, όμως, σε κάποιο σπίτι δεν τους άνοιγαν ή τους φαινόταν γλίσχρο το φιλοδώρημα, φεύγοντας, τραγουδούσαν σκωπτικά: «Αφέντη μου στην κάπα σου χίλιες χιλιάδες ψείρες, άλλες γεννούν, άλλες κλωσούν, άλλες αυγά μαζεύουν, άλλες τα μάτια να σου βγάλουν…».
Μερικά απ’ αυτά τα κομμάτια συνήθιζαν να τα λένε μόνο στα χωριά. Εκεί, οι τραγουδιστές που ήταν ενήλικες, κατά τα μεσάνυχτα της παραμονής, κρατώντας «τσουμάκες» στα χέρια τους, χτυπούσαν ρυθμικά τις θύρες των σπιτιών. Έμπαιναν, μαζεύονταν γύρω στο αναμμένο τζάκι και συνδαυλίζοντας με τις «τσουμάκες» τους τη θρακιά, άρχιζαν να τραγουδούν τα κάλαντα.
Σήμερα, την παραμονή των Χριστουγέννων κι ενώ τα παιδιά τραγουδούν τα κάλαντα, οι μεγάλοι κάνουν τις προετοιμασίες, που αφορούν κυρίως το χριστουγεννιάτικο, οικογενειακό τραπέζι.
Κι αυτό πρέπει να ‘ναι πλούσιο, ύστερα μάλιστα από νηστεία σαράντα ημερών. Πρώτα – πρώτα η κάθε νοικοκυρά ζυμώνει τις «κουλούρες», τα λεγόμενα «χριστόψωμα», στα οποία κάνει στολίδια και ειδικά σχήματα από ζύμη, ανάλογα με το βίο της οικογένειας. Πλάθει ακόμα για τα παιδιά που θα πουν τα κάλαντα και «κουλούρες» για τα ζώα του σπιτιού.
Στη συνέχεια, ετοιμάζονται σε κάθε σπίτι τα τρία φαγητά, που θεωρούνται απαραίτητα για το χριστουγεννιάτικο «τσιμπούσι». Πρόκειται για το «σελινάτο», το «πρασάτο» και το «λαχανάτο». Και τα τρία μαγειρεύονται με αρκετό χοιρινό και μαναρίσιο κρέας, που φύλαγαν παλιότερα (όταν δεν υπήρχαν ακόμα ψυγεία), στα «φανάρια»".
Αντίστοιχα είναι και τα χριστουγεννιάτικα κάλαντα, αλλά και τα έθιμα του δωδεκαημέρου, στα χωριά της περιοχής.
Χριστούγεννα στην Καλαμπάκα
Η Καλαμπάκα, το Καστράκι αλλά και η γύρω περιοχή, με το πανέμορφο φυσικό περιβάλλον του ορεινού όγκου, όπου κάποιος μπορεί να νιώσει χριστουγεννιάτικη οικογενειακή θαλπωρή, την πνευματικότητα και μυσταγωγία της χριστουγεννιάτικης αγρυπνίας στα μοναστήρια των Μετεώρων, αποτελεί έναν καλό προορισμό για όσους θέλουν ή έχουν ανάγκη να μυηθούν στο πνεύμα της άγιας αυτής νύχτας, να γνωρίσουν την πλούσια τοπική παράδοση, το ανεξάντλητο φυσικό περιβάλλον.
Η πόλη της Καλαμπάκας και τα χωριά της περιοχής έχουν ετοιμαστεί, δίνοντας, ιδιαίτερα τα βράδια, χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα ώστε ο επισκέπτης να προϊδεαστεί για να περάσει το χριστουγεννιάτικο τριήμερο.
Για όσους φτάσουν νωρίς την παραμονή των Χριστουγέννων στην περιοχή και θέλουν να βιώσουν τη μυσταγωγία της χριστουγεννιάτικης αγρυπνίας, θα πρέπει να ανέβουν σε ένα από τα μετεωρίτικα μοναστήρια. Η αγρυπνία αρχίζει περίπου στις 8.30 το βράδυ της παραμονής και τελειώνει γύρω στη μία μετά τα μεσάνυχτα. Είναι μια εμπειρία μοναδική, που αξίζει να βιώσει κάποιος.
Η αγιότητα του χώρου, η μυρωδιά του λιβανιού, το μισοσκόταδο, το κερί που τρεμοπαίζει, η βυζαντινή μουσική, η θεόπνευστη εκκλησιαστική υμνογραφία, αναμφίβολα δίνουν μια ιδιαίτερη και ξεχωριστή ικανοποίηση σ’ όσους την αναζητούν.
Με την απόλυση και τη φιλοξενία στο αρχονταρίκι του μοναστηριού, ο επισκέπτης, επιστρέφοντας στην Καλαμπάκα, έχει τη δυνατότητα, σε κάποιο από τα καλά εστιατόρια, να γευθεί την τοπική, χριστουγεννιάτικη κουζίνα και να καταλήξει σε κάποια μπιστρό για ένα ποτό ή καφέ.
Για όσους πάλι θέλουν να βρεθούν σε κάποιο μοναστήρι εκτός Μετεώρων, μπορούν να επισκεφθούν την Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Βυτουμά ή Σταγιάδων. Ακόμη, αξίζει να επισκεφθεί κάποιος τη Μονή των Αγίων Θεοδώρων, της Χρυσίνου στον Κλεινοβό ή των Σιαμάδων στην Καστανιά.
Εκδρομές
Οι επισκέπτες, πέραν της θρησκευτικής μυσταγωγίας της χριστουγεννιάτικης αγρυπνίας, έχουν τη δυνατότητα, την ημέρα των Χριστουγέννων ή την επομένη, να εκδράμουν στα πέριξ.
Μια εκδρομή προς την περιοχή του Δήμου Μαλακασίου μέχρι Μέτσοβο ή προς τα χωριά του Ασπροποτάμου και Περτουλίου (Πίνδος), με ενδιάμεσο σταθμό για γεύμα σε κάποιο γραφικό ταβερνάκι, αποτελεί μια ενδιαφέρουσα επιλογή για τους φυσιολάτρες, αλλά και όσους θα ήθελαν να γνωρίσουν τα πολιτιστικά στοιχεία της περιοχής.
Αλλά και η ανάβαση στα χωριά του δήμου Κλεινοβού, στην «Τριγγία», είναι μια ξεχωριστή διαδρομή, όπως ενδιαφέρουσα είναι και η διαδρομή στους δήμους Τυμφαίων (Φράγμα Λογγά) και Χασίων.
Ό,τι και να επιλέξει ο επισκέπτης, το σίγουρο είναι ότι θα ικανοποιηθεί. Άλλωστε, η Καλαμπάκα αποτελεί φυσικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής και ως τέτοιο προσφέρει πολλές δυνατότητες για «αποδράσεις», εκδρομές και εξορμήσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου